Przemieszczanie się zarówno osób, jak i rzeczy jest codziennością każdego. Aby zachować bezpieczeństwo ruchu, skonstruowano szereg przepisów regulujących zasady transportu. W sytuacji, w której przemieszczanie ludzi, zwierząt lub obiektów odbywa się przez przewóz wykonywany odpłatnie przez osobę trzecią – zastosowanie mają regulacje ustawy Prawo przewozowe. Co to jest?
Geneza i kwestia tego, co reguluje prawo przewozowe?
Prawo przewozowe zaistniało jako odrębna regulacje w polskim prawodawstwie w 1984 roku. Wówczas doszło do uchwalenia w Polsce jako pierwszej w Europie regulacji stanowiącej ujednolicenie zasad prawa przewozowego. Objęto jednym aktem prawnym wszystkie aspekty związane z wykonywaniem działalności transportowej w zakresie przewozu osób i rzeczy na gruncie prywatnoprawnym.
Z regulacji ww. ustawy wyłączono transport morski, lotniczy i konny. Objęła ona natomiast przewóz nieodpłatny wykonywany przez przewoźnika oraz międzynarodowy z wyłączeniem sytuacji przewidzianych w odrębnych zapisach stosownych umów.
Przewoźnik na gruncie ustawy Prawo przewozowe
Ustawa Prawo przewozowe normuje pojęcie przewoźnika. Są nim przedsiębiorstwo, osoba fizyczna lub prawna, które bez względu na tytuł prawny do posiadania pojazdu transportowego (własność, użytkowanie, leasing, dzierżawa) oferuje transport w ramach usług okazjonalnych lub regularnych. Przewoźnik mam możliwość delegowania wykonania usługi przewozu innym przewoźnikom, jednak ponosi wtedy pełną odpowiedzialność.
Przewoźnik jest zobowiązany przed rozpoczęciem wykonywania usług do upublicznienia:
- zakresu działania;
- sposobu zawierania umowy przewozu;
- adresów punktów odbioru;
- rozkładu jazdy środków transportowych, jeśli przewóz dotyczy transportu publicznego;
- stosowane taryfy lub cenniki.
Wykonanie usługi przewozu ograniczona jest możliwościami technicznymi i organizacyjnymi przewoźnika lub przepisami ustaw odrębnych.
Umowa przewozu osób
Umowa najczęściej zawierana jest przez zakup biletu na przejazd przed rozpoczęciem podróży, przez spełnienie określonych warunków dostępu do samego środka transportu lub przez zajęcie miejsca w środku transportowym.
Prawa i obowiązki uczestników przewozu osób
Prawa i obowiązki przewoźnika
Przewoźnik jest zobligowany do stosowania odpowiednich środków transportu, zapewnienia odpowiednich warunków bezpieczeństwa i higieny oraz należytej obsługi, w tym ułatwień dostępu dla osób niepełnosprawnych. Do zakresu uprawnień takiego podmiotu należy ustalenie regulaminu przewozu. Jego nierespektowanie przez podróżnego stanowi podstawę roszczeń przewoźnika, włącznie z odmową realizacji lub kontynuowania przewozu. Transportowiec ma również możliwość dokonywania kontroli dokumentów przewożonych osób lub bagażu.
Prawa i obowiązki klienta – podróżnego
Przed rozpoczęciem przewozu (z wyjątkiem środków komunikacji miejskiej) klient ma możliwość odstąpienia od umowy przed rozpoczęciem przewozu lub w dowolnym miejscu zatrzymania środka transportu. Wiąże się to jednocześnie z nabyciem prawa do roszczenia o zwrot niewykorzystanego świadczenia. Jeśli przyczyny odstąpienia nie wystąpiły ze strony klienta a przewoźnika – ten nie ma prawa do zastosowania potrąceń od zapłaty.
W trakcie przewozu klient jest zobligowany do przestrzegania określonych założeń regulaminu przewoźnika oraz przepisów porządkowych – ich nierespektowanie obarcza się odmową realizacji usługi lub usunięciem ze środka transportu.
Przewóz przesyłek towarowych
Przesyłka towarowa to każda rzecz przyjęta do przewozu, która nie została wyłączona z transportu na podstawie odrębnych ustaw (np. szczególne warunki, gabaryty).
Podstawą przewozu jest:
- list przewozowy – zawiera dane nadawcy, odbiorcy, informacje o przesyłce, dodatkowe dokumenty zgodnie z odrębnymi regulacjami. Potwierdzony przez przewoźnika po weryfikacji przesyłki stanowi dowód zawarcia umowy przewozu;
- inny dokument przewozowy.
Zakres odpowiedzialności podmiotów objętych regulacjami ustawy
Ustawodawca wprowadza otwarty katalog tytułów z zakresu przewozu osób i mienia, na mocy których przewoźnik, podróżny, nadawca lub odbiorca mogą dochodzić swoich roszczeń w postępowaniu sądowym. W każdej sprawie spornej dotyczącej transportu osób lub rzeczy warto skorzystać z pomocy doświadczonego w tej dziedzinie adwokata, jakim na terenie Warszawy jest niewątpliwie adwokat Henryk Osiejewicz. Jego oferta widnieje na stronie https://henrykosiejewicz.pl/prawo-przewozowe-adwokat-warszawa/.
Odpowiedzialność przewoźnika
Przewoźnik ponosi odpowiedzialność w razie udowodnionych szkód:
- poniesionej przez podróżnego wskutek przedwczesnego odjazdu środka transportowego;
- poniesionej przez podróżnego wskutek opóźnionego przyjazdu lub odwołania przejazdu na linii regularnej;
- powstałych względem rzeczy przewożonej przez podróżnego pod jego nadzorem, ale z winy przewoźnika;
- obejmujących utratę, ubytek lub uszkodzenie przesyłki powstałe od przyjęcia jej do przewozu aż do jej wydania;
- wynikających z utraty, niewykorzystania lub nienależytego wykorzystania dokumentów dołączonych do listu przewozowego.
W zakresie odpowiedzialności karnej ustawodawca normuje jedynie sytuację braku odpowiednich dokumentów przewozowych podczas kontroli. Orzekanie w sprawie odbywa się w trybie kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia. Przewidziany najwyższy wymiar kary to grzywna.